Theôngbốchínhsáchmớingànhcôngnghiệpgamedậysóbàn chân bẹto công bố của Unity ngày 12.9, cấu trúc tính mức phí thu theo số cài đặt (install) sẽ thay đổi theo hướng tăng lên sau khi game dùng engine Unity đạt được một số lượng cài đặt và doanh thu nhất định. Chính sách mới dự kiến được áp dụng từ đầu năm 2024.
Theo đà phát triển của ngành công nghiệp game dẫn đầu ngành giải trí, game engine là thị trường quy mô 'tỷ đô' hiện đang nằm trong tay vài ông lớn với tổng doanh thu dự kiến năm 2026 đạt 5,6 tỉ USD so với mức 2,8 tỉ USD của năm 2021 (nguồn: World Industry). Trong đó, Unity Technologies là hãng cung cấp engine phát triển game di động được sử dụng phổ biến nhất hiện nay cùng với Epic Games (Unreal Engine), kế đến là những tên tuổi khác như Crytek, Amazon Web Services, The Game Creators, và YoYo Games.
Cả Unity Technologies và Epic Games đều mạnh tay thâu tóm các studio để làm giàu thêm giá trị cho nền tảng engine của mình. Unity thâu tóm Multiplay, Vivox, và Digital Monarch Media để gia tăng về các chức năng Multiplayer, voicechat trong game, cũng như sản xuất phim. Epic Games mở rộng thị phần và dịch vụ qua thâu tóm Psyonix và Agog Labs (sở hữu game engine SkookumScript).
Tháng 4 vừa qua, Unity Technologies ra mắt AI marketplace cho Asset Store của mình, khởi động cuộc chạy đua tích hợp AI trong phát triển game.
Ngành công nghiệp phát triển game dậy sóng
Ngay sau khi ra thông báo, Unity đã gặp phải sự phản ứng dữ dội của cộng đồng phát triển game, không chỉ đến từ các studio game quy mô lớn mà cả cộng đồng phát triển độc lập (indie) và quy mô nhỏ.
Mạng xã hội Twitter tràn ngập những tuyên bố 'rời bỏ engine và mạng quảng cáo tích hợp trong game của Unity' của các CEO studio game. 'Một trò hút máu và tráo trở kinh khủng trong lịch sử', hoặc những tweet đầy mỉa mai như 'Nếu bạn mua game làm từ Unity của chúng tôi, vui lòng đừng cài đặt nó'...
Lý giải cho việc những phản ứng mạnh mẽ này, nhiều nhà phát triển game cho biết công bố của Unity có rất nhiều vấn đề và cả không rõ ràng trong cách tính toán, dễ dẫn đến việc dù được cài đặt nhiều hay đạt doanh thu cao thì phần lớn lợi ích đó sẽ rơi vào túi Unity hơn là nhà phát triển.
Việc xác định định danh thiết bị khi người dùng cài game rồi gỡ, rồi cài đặt lại thì nhà phát triển bị tính đó là thêm một cài đặt. Kế tiếp, những cài đặt từ thị trường cấp thấp không đem lại lợi nhuận cao là nguy cơ lớn khiến nhà phát triển bị thua lỗ khi số lượng cài đặt càng tăng cao. Mức phí theo từng cài đặt bị cho là quá cao so với công sức của nhà phát triển.
Phó chủ tịch cấp cao Miniclip, ông Sérgio Varanda đưa ra một ví dụ liên quan cũng thu hút nhiều tranh luận 'Một công ty phát triển game chi ra một triệu USD để thu hút 10 triệu người chơi sản phẩm game thể loại hypercasual của mình. Nếu thuận lợi, họ thu về 1,2 triệu USD. Họ tạo ra 200.000 USD lợi nhuận. Trong viễn cảnh này 200.000 USD lợi nhuận, Unity thu 141,5 ngàn USD, để lại cho nhà phát triển 58,5 ngàn USD tự xoay sở với đủ thể loại chi phí."
Tìm Engine thay thế hoặc tổng lực phản công
Các nhóm cộng đồng nhà phát triển game tại Việt Nam cũng không nằm ngoài cơn sóng thần này. Hàng loạt bài viết thảo luận về việc tạo ra game engine cho riêng mình, hoặc tham khảo các game engine 'tiết kiệm' hay mã nguồn mở như Cocos hay Godot. Tuy nhiên, tất cả đều nhìn nhận hiện Unity engine đã khá hoàn chỉnh và tạo thuận lợi cho công việc phát triển game cũng như mạng quảng cáo lớn thu hút người chơi.
Mạnh tay hơn, một liên minh các studio game lớn trên thế giới vừa thành lập để chống lại chính sách mới của Unity Technologies. Liên minh này bao gồm những tên tuổi của hơn 20 studio game như Azur Games, Voodoo, Homa, Century Games, SayGames, CrazyLabs, Original Games, Ducky, Burny Games, Inspired Square, Geisha Tokyo, tatsumaki games, New Story, Playgendary, Supercent, KAYAC, TapNation, Matchingham Games, Moonee, YSO Corp, MondayOFF, cùng đưa ra thông cáo chung để phản đối và kêu gọi sự chung sức của các bên cùng tham gia.
Đến ngày 18.9, Unity Technologies vừa đưa ra một thông báo ngắn cho biết đã ghi nhận những phản hồi của cộng đồng về chính sách mới gây ra nhiều bối rối và giận dữ. Hãng sẽ bàn thảo với cộng đồng và các đối tác để có những điều chỉnh thích hợp, và đưa ra thông báo trong vài ngày tới.
Theo nhận định của cộng đồng, dù đây có thể là một 'chiêu trò' tạo sóng cho cổ phiếu thì vẫn là một pha 'tự hủy' của Unity. Các nhà phát triển và studio game bắt đầu dè chừng người bạn đồng hành bấy lâu này, và tìm giải pháp thay thế trong tương lai.